Chociaż osoba w śpiączce może nie być w stanie świadomie płakać czy wyrażać emocji, nadal jest to trudny czas zarówno dla samej osoby, jak i dla jej bliskich. Wsparcie emocjonalne i zrozumienie są niezwykle ważne w takiej sytuacji. Jeśli masz bliską osobę w śpiączce, pamiętaj, że nadal może odczuwać ból i dyskomfort. Zbyt późna interwencja lekarza, np. w śpiączce cukrzycowej zwiększa śmiertelność chorych do 40–70 proc. Dla ustalenia rodzaju śpiączki ważne jest stwierdzenie, czy u pacjenta nastąpiła nagła utrata przytomności, czy też występowały stopniowe zmiany zachowania. Wprowadzenie przepisów o pełnomocnictwie opiekuńczym pozwoliłoby na wskazanie specjalnego pełnomocnika, jako osoby wybranej przez seniora, która zatroszczy się o jego zdrowie i majątek w przypadku zaburzeń umysłowych, obniżenia sprawności umysłu, czy otępienia - sygnalizują notariusze. Coraz częściej do notariuszy zwracają Ubezwłasnowolnienie całkowite. Osoba, która ukończyła lat 13, może być ubezwłasnowolniona całkowicie, jeżeli wskutek choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego rodzaju zaburzeń, w szczególności alkoholizmu lub narkomanii, nie jest w stanie kierować swym postępowaniem. Dla ubezwłasnowolnionego całkowicie ustanawia Renta rodzinna wypadkowa jest świadczeniem, które możemy otrzymać w wypadku śmierci bliskiej osoby. Renta jest bezzwrotna, jednak aby świadczenie mogło zostać wypłacone należy spełnić określone warunki. Sprawdźmy, kto może otrzymać rentę rodzinną wypadkową, a także ile wynosi stawka świadczenia i jakie dokumenty będą konieczne do złożenia wniosku. Renta socjalna ZUS – wnioski i dokumenty. Aby skorzystać z renty socjalnej, należy złożyć: wniosek o rentę socjalną. zaświadczenie ze szkoły bądź uczelni, zaświadczenie o stanie zdrowia OL-9 wystawione nie wcześniej niż miesiąc przed złożeniem wniosku, dokumentację medyczną, która potwierdzi stan zdrowia, oświadczenie czy lRERq. Jeśli zdrowie ci nie dopisuje, a ze względu na staż pracy lub wiek nie możesz przejść na wcześniejszą emeryturę, ubiegaj się o rentę. Renta z tytułu niezdolności do pracy to świadczenie pozwalające utrzymać się osobom, które z uwagi na zły stan zdrowia nie są w stanie pracować. Przyznanie prawa do renty zależy przede wszystkim od wyniku badania przeprowadzonego przez lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Szczegółowe informacje o tym, jakie warunki trzeba spełnić, by dostać rentę, znajdziesz w dzisiejszym Poradniku. Piszemy także o tym, jakich formalności należy dopełnić, ubiegając się o świadczenia. SPRAWDŹ OFERTY | Praca dla niepełnosprawnych Więcej o przyznawaniu renty dowiesz się z kolejnych wydań naszej gazety. Napiszemy, kto może dostać rentę bez stażu pracy. Doradzimy, jak skutecznie odwołać się od niekorzystnej decyzji urzędników, a także podpowiemy, jak samodzielnie obliczyć wysokość tego świadczenia. Są trzy warunki Prawo do renty z uwagi na zły stan zdrowia (tzw. chorobowe) mogą uzyskać jedynie te osoby, które jednocześnie spełnią trzy warunki. 1. Niezdolność do pracy Panuje błędne przekonanie, że między niezdolnością do pracy a chorobą można postawić znak równości. Osoby, u których specjalista zdiagnozował określone schorzenie, są pewne, że mogą liczyć na przyznanie renty. Kiedy orzecznik stwierdzi, że mimo choroby są zdolne do pracy, czują się oszukane. Żeby uniknąć rozgoryczenia, warto znać podstawowe zasady, którymi kierują się lekarze orzecznicy ZUS-u. Rola orzeczników nie polega na ocenie stanu zdrowia danej osoby. Ich zadaniem jest stwierdzenie, czy jest ona zdolna do wykonywania pracy, czy też nie. Na otrzymanie renty z tytułu niezdolności do pracy mogą liczyć jedynie te osoby, które nie tylko są niezdolne do pracy, ale też nie rokują odzyskania tej zdolności po przekwalifikowaniu się i w związku z tym nie mają możliwości podjęcia pracy ani w dotychczasowym zawodzie, ani w innym, do którego mogłyby zostać przyuczone. Niezdolność do pracy może mieć jeden z trzech stopni (są one odpowiednikami dawnych grup inwalidzkich). Określa go orzecznik. Stopień niezdolności do pracy przekłada się wprost na wysokość renty. Od niego uzależnione są także niektóre przywileje, na przykład prawo do bezpłatnych lub ulgowych przejazdów koleją i autokarami. Obecnie przyznawane są następujące stopnie niezdolności do pracy: częściowa niezdolność do pracy (dawna III grupa) – orzeka się ją u osób, które nie są zdolne do pracy zgodnej ze swoimi kwalifikacjami, całkowita niezdolność do pracy (dawna II grupa) – orzeka się ją, jeśli dana osoba jest niezdolna do wykonywania jakiejkolwiek pracy, całkowita niezdolność do pracy i samodzielnej egzystencji (dawna I grupa) – orzeka się ją w przypadku tych osób, które są niezdolne do wykonywania jakiejkolwiek pracy, a ponadto wymagają stałej opieki. 2. Odpowiednia długość stażu ubezpieczeniowego Przepisy wskazują, jakim stażem ubezpieczeniowym należy się legitymować, aby mieć szansę na otrzymanie renty. Długość stażu jest uzależniona od wieku osoby, która zamierza ubiegać się o przyznanie renty, i wynosi:1 rok dla osób, które nie ukończyły 20 lat,2 lata dla osób w wieku 20-22 lata,3 lata dla osób w wieku 22-25 lat,4 lata dla osób w wieku 25-30 lat,5 lat dla osób, które ukończyły 30 lat. Osoby z najstarszej grupy wiekowej, a więc te, które ukończyły 30. rok życia, muszą spełnić dodatkowy warunek. Wymagany w ich przypadku 5-letni staż ubezpieczeniowy musi przypadać w ciągu 10 lat przed złożeniem wniosku o rentę (lub powstaniem niezdolności do pracy, jeśli starający się o rentę ma już orzeczoną niezdolność do pracy). CZYTAJ TAKŻE | Murarz – co robi i ile zarabia? PRZYKŁAD Joanna podjęła pracę tuż po zakończeniu nauki w liceum. Miała wtedy 19 lat. Przepracowała 14 lat bez przerwy. Kiedy miała 33 lata, firma, w której była zatrudniona, została zlikwidowana. Joanna została bez pracy, jednak nie szukała nowego zatrudnienia. Przeszła na utrzymanie męża. Kilka miesięcy temu zdiagnozowano u 40-letniej obecnie Joanny poważne schorzenie kręgosłupa. W związku z tym kobieta postanowiła ubiegać się o rentę z tytułu niezdolności do pracy. Nie będzie jednak mogła skorzystać z tego świadczenia. Co prawda ma aż 14-letni staż pracy, a więc znacznie dłuższy niż wymagane w takim przypadku minimum, jednak jedynie 3 spośród 14 lat stażu przypadają w ciągu ostatnich 10 lat przed złożeniem wniosku o rentę. Przy obliczaniu stażu ubezpieczeniowego bierze się pod uwagę zarówno okresy składkowe, jak i nieskładkowe. Najważniejsze spośród nich wymieniamy w ramce. Należy jednak pamiętać, że okresy nieskładkowe mogą być uwzględnione jedynie w długości, która nie przekracza jednej trzeciej udokumentowanych okresów składkowych. PRZYKŁAD 31-letni Dariusz ma skończone 5-letnie studia. Po ich ukończeniu przez kilka lat pracował na czarno. Dopiero 3 lata temu podjął legalną pracę. Ostatnio zachorował i postanowił ubiegać się o rentę z tytułu niezdolności do pracy. W sumie legitymuje się 8-letnim stażem ubezpieczeniowym – 5 lat okresu nieskładkowego (okres studiów) i 3 lata okresu składkowego (legalna praca). Okres nieskładkowy może być jednak uwzględniony tylko w części, która nie przekracza jednej trzeciej okresu składkowego. Można więc uwzględnić jedynie 4 lata stażu ubezpieczeniowego: 3 lata (cały okres składkowy) 1 rok (część okresu nieskładkowego, która nie przekracza jednej trzeciej okresów składkowych). Wynika z tego, że staż ubezpieczeniowy Dariusza jest za krótki, by mógł on ubiegać się o rentę. W wyjątkowych wypadkach o przyznanie renty mogą się starać także osoby, które nie osiągnęły wymaganego stażu ubezpieczeniowego. Warunkiem jest jednak to, aby zostały ubezpieczone (na przykład podjęły pracę) przed ukończeniem 18 lat lub w ciągu 6 miesięcy od ukończenia szkoły albo studiów oraz od dnia rozpoczęcia ubezpieczenia aż do dnia powstania niezdolności do pracy były ubezpieczone bez przerwy (dopuszczalne są jedynie przerwy trwające do 6 miesięcy). 3. Powstanie niezdolności do pracy w jednym z okresów wymienionych przez przepisy Kolejny istotny warunek, który musi spełnić osoba starająca się o rentę, jest następujący: niezdolność do pracy powinna pojawić się w trakcie okresów wymienionych w przepisach, czyli w czasie: zatrudnienia, prowadzenia własnej działalności, jeśli opłacono składkę ubezpieczeniową, wykonywania umowy-zlecenia lub umowy agencyjnej, jeśli opłacono składkę ubezpieczeniową, pobierania zasiłku dla bezrobotnych, służby wojskowej, służby w policji, straży granicznej, więziennictwie, państwowej straży pożarnej, organach celnych, pobierania zasiłku macierzyńskiego, chorobowego lub opiekuńczego, urlopu wychowawczego na dziecko do 4 lat. Przepisy są na tyle korzystne dla ubiegających się o rentę, że ich niezdolność do pracy może pojawić się nawet w ciągu 18 miesięcy po zakończeniu powyższych okresów. Jak to załatwić? Wniosek o przyznanie renty trzeba złożyć na formularzu ZUS Rp-1. Można go otrzymać w urzędzie lub pobrać ze strony internetowej Do wypełnionego wniosku trzeba dołączyć: zaświadczenie o stanie zdrowia wydane przez lekarza prowadzącego, ankietę wypełnioną przez zakład pracy (na druku ZUS N-10), w której opisuje się rodzaj pracy wykonywanej przez ubiegającego się o rentę i warunki jej wykonywania, dokumenty potwierdzające okresy ubezpieczenia (na przykład świadectwa pracy, zaświadczenie szkoły wyższej o ukończeniu studiów), zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu wystawione przez zakład pracy na formu-larzu ZUS Rp-7 (jeśli zakład pracy nie istnieje, wystawia je archiwum). Po złożeniu wypełnionego wniosku wraz z kompletem załączników powinieneś czekać na wyznaczenie terminu badania przez lekarza orzecznika. Wyznaczonego terminu powinieneś bezwzględnie dotrzymać. Osoby, które nie stawią się w siedzibie ZUS-u w wyznaczonym dniu, tracą szansę na otrzymanie renty. Jeśli stan zdrowia nie pozwala ci dotrzeć do orzecznika, zgłoś to w ZUS-ie. W takiej sytuacji badania są przeprowadzane w domu osoby, która stara się o rentę. Badanie, które przeprowadza lekarz orzecznik, na ogół zasadniczo różni się od tego, do czego przyzwyczaiłeś się podczas wizyt u lekarza rodzinnego oraz u specjalistów. Pamiętaj, że osoby, które starają się o przyznanie renty, cierpią na bardzo różne schorzenia. Nie można więc wymagać od orzecznika, by dysponował fachową wiedzą z zakresu wszystkich specjalności właściwych dla diagnozowania i leczenia tych nie posiada także specjalistycznego sprzętu medycznego. Swoje orzeczenia oprze on przede wszystkim na analizie dokumentacji medycznej, dotyczącej przebiegu twojego leczenia. Istotna jest także treść wypełnionego przez pracodawcę formularza ZUS N-10. Musisz bowiem pamiętać, że orzecznik będzie oceniał stan twojego zdrowia w kontekście zdolności do pracy. Rodzaj wykonywanej pracy i warunki, w jakich ją wykonujesz, mają więc zasadnicze znaczenie. Dokumentację medyczną sam będziesz musiał dostarczyć orzecznikowi. W twoim interesie leży to, by była ona jak najpełniejsza. Zasadą jest, że renty są przyznawane maksymalnie na 5 lat. W praktyce rzadko świadczenie przyznawane jest na maksymalny, 5-letni okres. Osoby, którym do osiągnięcia wieku emerytalnego brakuje mniej niż 5 lat i już pobierają rentę co najmniej od 5 lat, powinny wiedzieć, że mają prawo do otrzymania świadczenia na cały okres, który dzieli je od osiągnięcia wieku emerytalnego. Sprawdź ogłoszenia: Praca Ubezwłasnowolnienie osoby pozostającej w śpiączce Podstawę prawną niniejszej opinii stanowią przepisy Kodeksu postępowania cywilnego zwanego dalej Z treści Pana pytania wynika, iż osoba, nad którą sprawuje Pan nieformalną pieczę, znajduje się w śpiączce. Śpiączka, jak podkreślają lekarze, może trwać od 8 do 10 miesięcy. Pana wolą jest ustanowienie w jak najszybszym czasie „opiekuna”, który będzie mógł podejmować decyzję za osobę będącą w śpiączce. W moje ocenie zasadne jest wskazanie na instytucję doradcy tymczasowego. Wniosek o ubezwłasnowolnienie może zgłosić: małżonek osoby, której dotyczy wniosek o ubezwłasnowolnienie; jej krewni w linii prostej oraz rodzeństwo; jej przedstawiciel ustawowy. Czy matka osoby dorosłej jest uprawniona do złożenia wniosku o ubezwłasnowolnienie? Matka jest osobą spokrewnioną w linii prostej, zatem podstawę prawną uprawnienia do złożenia wniosku o ubezwłasnowolnienie stano art. 545 § 1 pkt 2 Uczestnikami postępowania o ubezwłasnowolnienie są z mocy samego prawa prócz wnioskodawcy: osoba, której dotyczy wniosek; jej przedstawiciel ustawowy; małżonek osoby, której dotyczy wniosek o ubezwłasnowolnienie. Postępowanie toczy się z udziałem prokuratora. Organizacje pozarządowe, do których zadań statutowych należy ochrona praw osób niepełnosprawnych, udzielanie pomocy takim osobom lub ochrona praw człowieka, mogą wstąpić do postępowania w każdym jego stadium. Osoby, której dotyczy wniosek o ubezwłasnowolnienie, należy wysłuchać niezwłocznie po wszczęciu postępowania; wysłuchanie powinno odbyć się w obecności biegłego psychologa oraz – w zależności od stanu zdrowia osoby, która ma być wysłuchana – biegłego lekarza psychiatry lub neurologa. W celu wysłuchania osoby, której dotyczy wniosek o ubezwłasnowolnienie, sąd może zarządzić przymusowe sprowadzenie tej osoby na rozprawę albo wysłuchać ją przez sędziego wyznaczonego. Na postanowienie sądu o przymusowym sprowadzeniu osoby na rozprawę przysługuje zażalenie. Niemożność porozumienia się z osobą, której dotyczy wniosek o ubezwłasnowolnienie, stwierdza się w protokole po wysłuchaniu biegłego lekarza i psychologa uczestniczących w posiedzeniu. Doradca tymczasowy ustanowiony dla osoby pozostającej w śpiączce W tym miejscu wskazać należy na instytucję, która pozwoliłaby dokonywać czynności za osobę w śpiączce w toku postępowania. Zasadnym w Pana przypadku byłoby wniesienie o ustanowienie doradcy tymczasowego. Jeżeli wniosek o ubezwłasnowolnienie dotyczy osoby pełnoletniej, sąd może na wniosek uczestnika postępowania lub z urzędu, przy wszczęciu lub w toku postępowania, ustanowić dla niej doradcę tymczasowego, gdy uzna to za konieczne dla ochrony jej osoby lub mienia. Przed ustanowieniem doradcy tymczasowego należy wysłuchać osobę, której dotyczy wniosek o ubezwłasnowolnienie. Doradcą tymczasowym należy ustanowić przede wszystkim małżonka, krewnego lub inną osobę bliską, jeżeli nie stoi temu na przeszkodzie wzgląd na dobro osoby, której dotyczy wniosek o ubezwłasnowolnienie. Innymi słowy na czas postępowania o ubezwłasnowolnienie częściowe lub całkowite mógłby Pan lub inna osoba zostać doradcą tymczasowym. Kiedy postanowienie o ustanowieniu doradcy tymczasowego traci moc? Osoba, dla której ustanowiono doradcę tymczasowego, ma ograniczoną zdolność do czynności prawnych na równi z osobą ubezwłasnowolnioną częściowo. Postanowienie o ustanowieniu doradcy tymczasowego traci moc z chwilą, gdy: wniosek o ubezwłasnowolnienie został prawomocnie oddalony lub odrzucony albo postępowanie umorzono; na skutek orzeczenia o ubezwłasnowolnieniu ustanowiony został opiekun lub kurator. Wyraźnie podkreślić należy, iż doradca tymczasowy co do zasady zostaje następnie, jeżeli okoliczności sprawy na to pozawalają, kuratorem lub opiekunem. Istotnym jest, iż do doradcy tymczasowego stosuje się przepisy o kuratorze osoby częściowo ubezwłasnowolnionej. Kurator osoby ubezwłasnowolnionej częściowo jest powołany do jej reprezentowania i do zarządu jej majątkiem tylko wtedy, gdy sąd opiekuńczy tak postanowi. Nie zmienia to jednak faktu, że w ważniejszych sprawach, które dotyczą osoby lub majątku doradca tymczasowy będzie zmuszony uzyskiwać zezwolenie sądu opiekuńczego. Powyższa instytucja w mojej ocenie jest jedyną, która pozwoli zabezpieczyć interesy osoby będącej w śpiączce. Ostatnimi czasy zaobserwować można tendencję, zgodnie z którą sądy bardzo często korzystają z doradcy tymczasowego, właśnie po to, by zabezpieczyć interesy uczestników w toku postępowania i przyspieszyć postępowanie. Jeśli masz podobny problem prawny, zadaj pytanie naszemu prawnikowi (przygotowujemy też pisma) w formularzu poniżej ▼▼▼ Zapytaj prawnika - porady prawne online . Renta rodzinna to świadczenie, które może otrzymać uprawniony członek rodziny po śmierci osoby, która miała prawo do emerytury lub renty z niezdolności do pracy - lub po osobie ubezpieczonej, która spełniała warunki do przyznania tych świadczeń. Szczegółowo instytucja renty rodzinnej została opisana w ustawie z dnia o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń rodzinna ma na celu finansowe wsparcie po śmierci bliskiej osoby. Jednak nie każdy może z niej skorzystać. Aby zostały spełnione przesłanki do przyznania renty rodzinnej po osobie zmarłej, ta w momencie śmierci musiała mieć przyznane prawo do emerytury, w tym emerytury pomostowej lub renty z tytułu niezdolności do pracy albo spełniać warunki wymagane do uzyskania jednego z tych świadczeń. Jeżeli osoba zmarła w chwili śmierci pobierała zasiłek przedemerytalny, świadczenie przedemerytalne lub nauczycielskie świadczenie kompensacyjne, jej bliscy także mogą ubiegać się o rentę jakie warunki muszą zostać spełnione, aby poszczególni członkowie rodziny mogli otrzymać omawiane świadczenie, reguluje przywołana wcześniej ustawa o emeryturach i rentach w art. rodzinna przysługuje dzieciom własnym, przysposobionym oraz dzieciom drugiego małżonka do ukończenia 16 lat. Wiek ten ulega wydłużeniu do ukończenia 25 lat pod warunkiem kontynuowania nauki. Ograniczenie wiekowe nie jest brane pod uwagę, jeżeli dzieci stały się całkowicie niezdolne do pracy w okresie pobierania renty. Jeżeli dziecko osiągnęło 25 lat, będąc na ostatnim roku studiów w szkole wyższej, to prawo do renty przedłuża się do zakończenia tego roku studiów. Wnuki i rodzeństwo osoby zmarłejWnuki, rodzeństwo oraz inne dzieci przyjęte na wychowanie i utrzymanie jeśli spełniają kryteria odpisane w poprzednim akapicie (z wyjątkiem dzieci przyjętych na wychowanie i utrzymanie w ramach rodziny zastępczej lub rodzinnego domu dziecka) również mają prawo do otrzymania omawianego świadczenia. Warunkiem jednak jest moment przyjęcia ich na wychowanie przez osobę zmarłą. Aby uzyskać świadczenie, przyjęcie na wychowanie musiało nastąpić co najmniej na rok przed śmiercią ubezpieczonego, chyba że śmierć była następstwem wypadku. Renta rodzinna nie zostanie przyznana, jeżeli omawiani bliscy mają prawo do renty po zmarłych rodzicach. W przypadku gdy rodzice żyją, musi zostać dowiedzione że nie mogą zapewnić im utrzymania. Nie ma takiej potrzeby w sytuacji gdy osoba zmarła lub jej małżonek był ich opiekunem ustanowionym przez lub wdowiecJeśli w chwili śmierci małżonka wdowa ukończyła 50 lat lub była niezdolna do pracy, należy jej się renta rodzinna. Jeżeli wychowuje ona co najmniej jedno z dzieci, wnuków lub rodzeństwa uprawnionego do pobierania renty rodzinnej po jej zmarłym małżonku, które nie ukończyły 16 lat, a jeżeli się uczą - do 18. roku życia - lub są całkowicie niezdolne do pracy, również otrzyma świadczenie. Warto zwrócić uwagę na sytuację, gdy śmierć małżonka ma miejsce przed osiągnięciem wymaganego przepisami wieku niezbędnego do otrzymania świadczenia. Renta zostanie przyznana, jeżeli spełni warunek dotyczący wieku lub niezdolności do pracy w okresie nie dłuższym niż 5 lat od śmierci małżonka lub od zaprzestania wychowywania przypadku osób rozwiedzionych bądź owdowiałych, które przed śmiercią małżonka nie pozostawały z nim we współwłasności małżeńskiej, jeżeli w dniu śmierci małżonka miały prawo do alimentów ustalonych przez sąd, to mogą liczyć na pozytywne rozpatrzenie wniosku o przyznanie renty która nie spełnia powyższych warunków, lecz nie posiada źródła utrzymania, ma prawo do okresowej renty rodzinnej przez okres roku od śmierci małżonka. Jeżeli uczestniczy w zorganizowanym szkoleniu w celu uzyskania kwalifikacji do wykonywania pracy zarobkowej, okres na jaki przyznana zostaje renta, może ulec wydłużeniu do okresu trwania szkolenia, jednak nie dłużej niż 2 lata od śmierci małżonka. Przepisy dotyczące wdowy stosuje się odpowiednio do ojczym, macocha oraz osoby przysposabiająceRodzice, ojczym, macocha oraz osoby przysposabiające będą uprawnieni do uzyskania renty rodzinnej, jeżeli dziecko ubezpieczone, bezpośrednio przed śmiercią przyczyniało się do ich utrzymania. Muszą jednak spełniać dodatkowe warunki dotyczące wieku, niezdolności do pracy lub wychowania dzieci, jak ma to miejsce w przypadku wdowy lub wdowca. Jaką wysokość może osiągać renta rodzinna?Wszystkim uprawnionym członkom rodziny przysługuje jedna łączna renta rodzinna, która jest podzielona w równych częściach pomiędzy osoby wypłacana w ramach renty rodzinnej różni się w zależności od liczby osób uprawnionych do jej otrzymania i wynosi odpowiednio:dla jednej osoby uprawnionej - 85% świadczenia, które przysługiwało albo przysługiwałoby zmarłemu,dla dwóch osób uprawnionych - 90% świadczenia, które przysługiwało albo przysługiwałoby zmarłemu,dla trzech osób uprawnionych - 95% świadczenia, które przysługiwało albo przysługiwałoby która przysługiwała lub przysługiwałaby zmarłemu, jest:emerytura obliczona według zasad dotychczasowych lubemerytura obliczona według zreformowanych zasad lubemerytura pomostowa lubnauczycielskie świadczenie kompensacyjne lubrenta z tytułu całkowitej niezdolności do gwarantowana kwota świadczeń emerytalno-rentowych od 1 marca 2021 r., w tym renta rodzinna, wynosi 1250,88 rentowy w oparciu o posiadane dane dotyczące zmarłej osoby ubezpieczonej (emeryta, rencisty) jest zobowiązany zbadać uprawnienia do wszystkich świadczeń emerytalno-rentowych, które mogłyby przysługiwać zmarłemu w dacie śmierci. Organ ma obowiązek ustalić rentę rodzinną po świadczeniu przysługującym w najkorzystniejszej rodzinna jest wypłacana od dnia powstania do niej prawa, jednak nie wcześniej niż od miesiąca zgłoszenia wniosku o przyznanie renty. Jeżeli wniosek zostanie złożony po miesiącu, w którym nastąpiła śmierć ubezpieczonego, emeryta lub rencisty, renta rodzinna jest wypłacana od dnia śmierci, nie wcześniej niż od spełnienia warunków do renty przez członków dokumenty należy złożyć, aby przyznana została renta rodzinna?W celu otrzymania renty rodzinnej konieczne jest złożenie wniosku ERR-W, który można otrzymać w oddziale ZUS-u. Do formularza należy również złożyć dodatkowo dokumenty potwierdzające spełnienie warunków do przyznania renty:dokument potwierdzający datę urodzenia i stwierdzający datę zgonu członka rodziny, po którym ma zostać przyznana renta,dokument potwierdzający datę urodzenia osoby ubiegającej się o rentę,odpis skrócony aktu małżeństwa, gdy o rentę ubiega się osoba owdowiała,zaświadczenie o stanie zdrowia dziecka, osoby owdowiałej, wystawione przez lekarza leczącego, jeżeli przyznanie renty jest uzależnione od niezdolności do pracy,zaświadczenie o uczęszczaniu do szkoły, jeżeli dziecko ukończyło 16 lat,oświadczenie o pozostawaniu we wspólności małżeńskiej do dnia śmierci współmałżonka, a jeżeli takiej wspólności nie było, dokument o ustaleniu prawa do alimentów na podstawie decyzji sądu,oświadczenie stwierdzające nieosiąganie przychodów z tytułu zatrudnienia, służby lub innej pracy zarobkowej albo prowadzenia pozarolniczej działalności podlegającej obowiązkowi ubezpieczenia dokumenty są uzależnione od indywidualnej sytuacji danej rodziny i w poszczególnych przypadkach mogą być wymagane inne potwierdzenia, druki lub oświadczenia. Ubezwłasnowolnienie osoby przebywającej w śpiączce Jeśli chce Pan zająć się sprawami ciotki, należałoby jak najszybciej wszcząć sprawę o ubezwłasnowolnienie, gdyż do przeniesienia pacjenta do hospicjum potrzebna jest albo jego zgoda, albo zgoda jego opiekuna. W mojej ocenie należy wystąpić z wnioskiem o ubezwłasnowolnienie. Zgodnie z art. 13 § 1 Kodeksu cywilnego (dalej osoba, która ukończyła lat trzynaście, może być ubezwłasnowolniona całkowicie, jeżeli wskutek choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego rodzaju zaburzeń psychicznych, w szczególności pijaństwa lub narkomanii, nie jest w stanie kierować swym postępowaniem. W myśl art. 13 § 2 – dla ubezwłasnowolnionego całkowicie ustanawia się opiekę, chyba że pozostaje on jeszcze pod władzą rodzicielską. Podstawową przesłanką całkowitego ubezwłasnowolnienia, charakterystyczną dla tej instytucji, jest niezdolność do kierowania swoim postępowaniem przez osobę fizyczną, przy czym słowo niemożność wskazuje na brak mentalnego, świadomego kontaktu z otoczeniem i brak możliwości intelektualnej oceny swojej sytuacji. Nie jest możliwe zatem ubezwłasnowolnienie osoby, która z powodu swojej ułomności lub inwalidztwa (np. wylewu, utraty wzroku, słuchu, mowy) ma bardzo utrudniony kontakt z otoczeniem, ale jej zdolności intelektualne nie zostały istotnie naruszone lub ograniczone. Z treści przedstawionego pytania wynika, że Pańska ciotka jest w stanie śpiączki, nie ma z nią kontaktu i wymaga całodobowej opieki. W związku z tym jest osobą, która spełnia przesłanki ubezwłasnowolnienia całkowitego. Według postanowienia Sądu Najwyższego z 29 grudnia 1983 r. (sygn. akt I CR 377/83) ubezwłasnowolnienie jest instytucją powołaną w wyłącznym interesie osoby chorej, która z przyczyn określonych w art. 13 § 1 nie jest w stanie kierować swoim postępowaniem albo z przyczyn określonych w art. 16 § 1 potrzebuje pomocy do prowadzenia spraw życia codziennego. Instytucja ubezwłasnowolnienia nie służy dobru wnoszącego o ubezwłasnowolnienie i rodziny tegoż wnoszącego. Postępowanie o ubezwłasnowolnienie Zgodnie z art. 544 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego (dalej wniosek o ubezwłasnowolnienie winien być skierowany do sądu okręgowego właściwego dla miejsca zamieszkania Pańskiej ciotki. Postępowanie wszczynane jest na wniosek, który w myśl art. 545 § 1 może zgłosić: małżonek osoby, której dotyczy wniosek o ubezwłasnowolnienie; jej krewni w linii prostej oraz rodzeństwo; jej przedstawiciel ustawowy. Pan nie jest krewnym swojej ciotki w linii prostej, dlatego wniosek powinna złożyć Pańska mama jako siostra osoby, której dotyczy wniosek. Dla osoby ubezwłasnowolnionej ustanawia się przedstawiciela ustawowego, to jest opiekuna albo kuratora. Przedstawiciela ustawowego wyznacza sąd opiekuńczy (sądem opiekuńczym jest wydział rodzinny sądu rejonowego) po uprawomocnieniu się postanowienia o ubezwłasnowolnieniu. Jeżeli sąd ubezwłasnowolni całkowicie Pańską ciotkę, ustanowi dla niej opiekuna. Zgodnie z art. 176 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (dalej jeżeli wzgląd na dobro pozostającego pod opieką nie stoi temu na przeszkodzie, opiekunem ubezwłasnowolnionego całkowicie powinien być ustanowiony przede wszystkim jego małżonek, a w braku tegoż – jego ojciec lub matka. W przypadku braku osób wymienionych w powyższym przepisie (np. tak jak w Pańskim przypadku, kiedy mamy do czynienia z osobą samotną) zastosowanie znajdzie art. 149 zgodnie z którym opiekun winien być ustanowiony spośród krewnych lub innych osób bliskich osoby ubezwłasnowolnionej. Ustanowienie opiekuna dla osoby ubezwłasnowolnionej Zgodnie z art. 152 każdy, kogo sąd opiekuńczy ustanowi opiekunem, obowiązany jest opiekę objąć. Według art. 153 objęcie opieki następuje przez złożenie przyrzeczenia przed sądem opiekuńczym. Opiekun powinien objąć swe obowiązki niezwłocznie. Opiekun obowiązany jest wykonywać swe czynności z należytą starannością, jak tego wymaga dobro pozostającego pod opieką i interes społeczny. Do jego obowiązków należy sprawowanie pieczy nad osobą i majątkiem pozostającego pod opieką, jednakże zobowiązany jest uzyskiwać zezwolenie sądu opiekuńczego we wszelkich ważniejszych sprawach, które dotyczą osoby lub majątku ubezwłasnowolnionego. Ustawodawca nie wymienia tych „ważnych spraw”, jednakże do spraw, które z pewnością wymagają uzyskania zezwolenia sądu opiekuńczego, należy zaliczyć: nabycie, zbycie, obciążenie nieruchomości oraz praw na nieruchomości, zawarcie umowy dzierżawy nieruchomości; nabycie, zbycie, dzierżawę przedsiębiorstwa zarobkowego; zbycie, nabycie wartościowych rzeczy ruchomych; zaciągnięcie, udzielenie np. pożyczki, zobowiązań wekslowych; poręczenie i przyjęcie cudzych długów; dokonanie darowizn, zrzeczenie się dziedziczenia, odrzucenie spadku; dokonanie zabiegu lekarskiego; umieszczenie w placówce pomocy społecznej, w szpitalu; podjęcie gotówki z rachunku bankowego. Inwentarz majątku osoby pozostającej pod opieką Niezwłocznie po objęciu opieki opiekun obowiązany jest sporządzić inwentarz majątku osoby pozostającej pod opieką i przedstawić go sądowi opiekuńczemu. Przepis powyższy stosuje się odpowiednio w razie późniejszego nabycia majątku przez osobę pozostającą pod opieką. Sąd opiekuńczy może zwolnić opiekuna od obowiązku sporządzenia inwentarza, jeżeli majątek jest nieznaczny. Sąd opiekuńczy może zobowiązać opiekuna do złożenia do depozytu sądowego kosztowności, papierów wartościowych i innych dokumentów należących do pozostającego pod opieką. Przedmioty te nie mogą być odebrane bez zezwolenia sądu opiekuńczego. Gotówka pozostającego pod opieką, jeżeli nie jest potrzebna do zaspokajania jego uzasadnionych potrzeb, powinna być złożona przez opiekuna w instytucji bankowej. Opiekun może podejmować ulokowaną gotówkę tylko za zezwoleniem sądu opiekuńczego. Sąd opiekuńczy przyzna opiekunowi za sprawowanie opieki na jego żądanie stosowne wynagrodzenie okresowe albo wynagrodzenie jednorazowe w dniu ustania opieki lub zwolnienia go od niej. Wynagrodzenia nie przyznaje się, jeżeli nakład pracy opiekuna jest nieznaczny lub gdy sprawowanie opieki jest związane z pełnieniem funkcji rodziny zastępczej albo czyni zadość zasadom współżycia społecznego. Wynagrodzenie pokrywa się z dochodów lub z majątku osoby, dla której opieka została ustanowiona, a jeżeli osoba ta nie ma odpowiednich dochodów lub majątku, wynagrodzenie jest pokrywane ze środków publicznych na podstawie przepisów o pomocy społecznej. Należy podkreślić, że ustanowienie opiekuna następuje dopiero po ubezwłasnowolnieniu. Przeniesienie osoby w śpiączce do hospicjum Na podstawie powyższego należy zaznaczyć, że jeżeli to Pan chciałby wyrazić zgodę na przeniesienie osoby samotnej w śpiączce do hospicjum oraz ewentualnie sprzedaż jej nieruchomości, aby opłacić koszty pobytu, możliwe jest jedynie ubezwłasnowolnienie. Nie jest to jednak takie proste. Wprawdzie Pańska ciotka pozostaje w śpiączce, jednak jeżeli nie zaznaczy Pan wyraźnego celu, dla którego chce ją Pan ubezwłasnowolnić, to sąd oddali Pański wniosek, ponieważ ubezwłasnowolnienie może być orzeczone jedynie dla dobra osoby, której wniosek dotyczy. Uzasadnieniem wniosku będzie więc skierowanie ciotki do hospicjum oraz zarządzanie jej finansami, a mianowicie pokrywanie pobytu w hospicjum z jej dochodów i majątku. Na tym jednak etapie za wcześnie mówić o obowiązku zabrania chorej ze szpitala. Należy zaznaczyć, że lekarz w szpitalu może sam wystąpić o zgodę do sądu opiekuńczego na umieszczenie chorego w zakładzie opiekuńczo-leczniczym. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 25 czerwca 2012 r. w sprawie kierowania do zakładów opiekuńczo-leczniczych i pielęgnacyjno-opiekuńczych co do zasady z takim wnioskiem powinna wystąpić Pańska ciotka. Jednak § 6 tego rozporządzenia stanowi, że wniosek, skierowanie oraz wywiad pielęgniarski i zaświadczenie lekarskie nie są wymagane w przypadku, gdy sąd opiekuńczy wyda orzeczenie o umieszczeniu świadczeniobiorcy w zakładzie opiekuńczym. W takiej sytuacji orzeczenie sądu opiekuńczego stanowi podstawę do umieszczenia świadczeniobiorcy w zakładzie opiekuńczym. Sądy same nie wiedzą, kto powinien wystąpić z takim wnioskiem sądu opiekuńczego. Nie wyjaśniają także tego przepisy. Bardzo prawdopodobne, że z wnioskiem takim występuje lekarz szpitala. Koszty są pokrywane z renty pacjenta. Tutaj znowu pojawia się kwestia zgody na przelewanie tych środków, dlatego najlepiej moim zdaniem wystąpić o ubezwłasnowolnienie, otrzymawszy najpierw stosowne zaświadczenie ze szpitala o stanie zdrowia Pańskiej ciotki. Nie wiem też, czy zdoła Pan przekonać mamę do wystąpienia z takim wnioskiem. Wprawdzie opłata od wniosku o ubezwłasnowolnienie wynosi 40 zł, jednak nie są to jedyne koszty, gdyż sąd zawsze powołuje dwóch biegłych, którzy dodatkowo oceniają stan zdrowia chorego. Opinie te mogą być drogie (kilka tysięcy złotych), a ich koszty ponosi niestety wnioskodawca. Można oczywiście złożyć wniosek o zwolnienie z kosztów w całości i złożenie oświadczenia o stanie rodzinnym na formularzu dostępnym w każdym sądzie i w Internecie, ale to czy wnioskodawca zostanie zwolniony od opłat, zależy od jego dochodów i uznania sądu. Kwestię wypłaty renty reguluje dość dokładnie ustawa z dnia 12 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Zgodnie z art. 130 ust. 2 tej ustawy świadczenia wypłaca się osobom uprawnionym, za pośrednictwem osób prawnych prowadzących działalność w zakresie doręczania świadczeń, albo na wniosek tej osoby na jej rachunek w banku lub w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej. Wyjątkiem od tej sytuacji jest przebywanie w areszcie lub zakładzie karnym. Na mocy art. 130 ust. 2a powyższej ustawy przepis ust. 2 stosuje się odpowiednio do osób sprawujących opiekę prawną nad osobami uprawnionymi do renty. Wypłata renty osobie innej niż uprawniona Aby zatem ZUS wypłacił rentę osobie innej niż sam uprawniony, osoba ta musi posiadać status opiekuna prawnego rencisty. Faktyczne sprawowanie opieki lub pokrewieństwo nie wpływają na uprawnienia do odbioru wypłaty. Dalsze zapisy ustawy – dokładnie art. 134 ust. 1 pkt 5 – stanowią, że wypłatę świadczeń wstrzymuje się, jeżeli świadczenia nie mogą być doręczone z przyczyn niezależnych od organu rentowego. Przebywanie w stanie śpiączki, w hospicjum w stanie nieświadomości, jest taką właśnie okolicznością. ZUS nie może doręczyć świadczenia osobie uprawnionej, ponieważ nie jest ona w stanie odebrać płatności. Jeśli nikt nie uzyskał opieki prawnej nad taką osobą, to ZUS nie jest w stanie właściwie wykonać swoich obowiązków (tj. obowiązków dotyczących wypłaty świadczenia). Gdyby ciotka nie posiadała rachunku w banku, ZUS musiałby w ogóle wstrzymać wypłatę renty. Według art. 135 ustawy o emeryturach i rentach z FUS: W razie ustania przyczyny powodującej wstrzymanie wypłaty świadczenia, wypłatę wznawia się od miesiąca ustania tej przyczyny, jednak nie wcześniej niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek o wznowienie wypłaty lub wydano z urzędu decyzję o jej wznowieniu, z uwzględnieniem ust. 2. W przypadkach określonych w art. 134 ust. 1 pkt 5 wypłatę świadczenia wznawia się od miesiąca, w którym ją wstrzymano, jednak za okres nie dłuższy niż 3 lata poprzedzające bezpośrednio miesiąc, w którym zgłoszono wniosek o wznowienie wypłaty. Wobec tego aby otrzymywać na swoje konto świadczenie należne Pańskiej ciotce, musiałby się Pan stać jej opiekunem prawnym. Wówczas do Pana rąk lub na wskazane konto zostanie wypłacona renta. Jednak jak podaje art. 136b ustawy o emeryturach i rentach z FUS: Jeżeli z akt sprawy wynika konieczność ustanowienia dla osoby uprawnionej do emerytury lub renty opiekuna prawnego, do czasu jego ustanowienia świadczenia mogą być wypłacane osobie sprawującej faktyczną opiekę nad emerytem lub rencistą, po uprzednim pouczeniu o konieczności poinformowania organu rentowego o zajściu okoliczności powodujących ustanie lub zawieszenie prawa do świadczenia albo wstrzymanie wypłaty świadczenia w całości lub w części oraz o obowiązku zwrotu świadczenia przez tę osobę, w przypadku gdy zostało pobrane nienależnie. Świadczenie jest wypłacane osobie sprawującej faktyczną opiekę nad emerytem lub rencistą na podstawie oświadczenia o sprawowaniu tej opieki, potwierdzonego przez organ, który z racji wykonywanych zadań posiada informacje dotyczące sprawowania tej opieki. Powinien Pan pamiętać o tym przepisie, gdyż w sytuacji skierowania ciotki do hospicjum, to ono będzie w istocie jej opiekunem faktycznym. Reasumując: zarządzać majątkiem osoby samotnej w śpiączce będzie mógł dopiero ustanowiony opiekun prawny po jego ubezwłasnowolnieniu całkowitym i to za zgodą sądu opiekuńczego na dokonanie określonych czynności przekraczających zwykły zarząd majątkiem. Obecnie ani Pan, ani nikt z rodziny nie jest do tego upoważniony. Hospicjum albo inna placówka finansowana z ubezpieczenia Pańskiej ciotki ma możliwość wystąpienia o przyznawanie tych środków na jej rzecz jako na rzecz opiekuna faktycznego. Jeżeli Pańska mama, jako osoba uprawniona, nie zdecyduje się na wystąpienie do sądu, to ma Pan związane ręce. Jeśli masz podobny problem prawny, zadaj pytanie naszemu prawnikowi (przygotowujemy też pisma) w formularzu poniżej ▼▼▼ Zapytaj prawnika - porady prawne online . Te świadczenia, zapewniające jedynie biologiczne przetrwanie, budzą najwięcej kontrowersji. Powinieneś wiedzieć, kiedy możesz je otrzymuje w Polsce rentę i na jakich warunkach? W całym kraju aż 2,2 mln osób pobiera ją z tytułu niezdolności do pracy. To nie wszyscy polscy renciści. Niemal 1,8 mln osób dostaje też renty rodzinne, w tym spora liczba wdów. ZUS wypłaca także ponad 244 tysiącom Polaków rentę socjalną i co roku przybywa po kilka tysięcy takich osób, na co idzie około 414 mln złotych. Renta socjalnaJeszcze do końca września 2003 r. przyznawały je i wypłacały ośrodki pomocy społecznej, dziś ZUS i socjalna przysługuje osobie, która:* jest pełnoletnia, a zarazem* jest całkowicie niezdolna do pracy z powodu naruszenia sprawności organizmu, które powstało:- przed ukończeniem 18. roku życia albo- w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej - przed ukończeniem 25. roku życia lub- w trakcie studiów doktoranckich albo aspirantury socjalna przysługuje zatem wyłącznie osobie, która osiągnęła pełnoletność i która jest całkowicie niezdolna do pracy. Za osobę pełnoletnią uważa się osobę, która ukończyła 18 osobę pełnoletnią uważa się również kobietę, która zawarła związek małżeński po ukończeniu 16 lat, a nie ukończyła 18. roku z ustawą, za całkowicie niezdolną do pracy uważa się osobę, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy. Nie jest istotne, kiedy powstała całkowita niezdolność do pracy, lecz aby niezdolność ta była skutkiem naruszenia sprawności organizmu, powstałego we wskazanych całkowitej niezdolności do pracy i przewidywanego okresu jej trwania dokonuje lekarz orzecznik są orzeczenia:* o stopniu niepełnosprawności,* komisji lekarskiej do spraw inwalidztwa i zatrudnienia o zaliczeniu do I lub II grupy inwalidów oraz* lekarza orzecznika wydane przed 1 października 2003 r., uprawniające do renty socjalnej na podstawie ustawy o pomocy maja 2006 r. wniosek o rentę socjalną złożył 18-letni Paweł J. Do wniosku dołączył orzeczenie wojewódzkiego zespołu ds. orzekania o niepełnosprawności z 10 września 2003 r., z którego wynika, że został uznany za niepełnosprawnego w stopniu znacznym, a niepełnosprawność ma charakter stały. Orzeczenie to daje podstawę do przyznania renty jak długo?Renta socjalna może być przyznana:* na stałe - jeśli niezdolność do pracy jest trwała, * na wskazany okres - jeśli niezdolność do pracy jest nie przysługuje osobie, która:- ma ustalone prawo do emerytury, uposażenia w stanie spoczynku; renty z tytułu niezdolności do pracy, inwalidzkiej lub strukturalnej; świadczenia albo zasiłku przedemerytalnego,- pobiera świadczenia o charakterze rentowym z instytucji zagranicznych,- jest tymczasowo aresztowana albo odbywa karę pozbawienia wolności,- ma ustalone prawo do renty rodzinnej (części renty) przez ZUS czy KRUS w wysokości przekraczającej 200 proc. kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy,- jest właścicielem lub posiadaczem (samoistnym lub zależnym) nieruchomości rolnej powyżej 5 ha przeliczeniowych lub - jako współwłaściciel - ma udział w takiej socjalna nie przysługuje osobie, która jest uprawniona do renty z tytułu niezdolności do pracy. Wyjątek dotyczy osoby, która:* ma ustalone prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy, w tym tzw. renty uczniowskiej orazama ustalone prawo do renty rodzinnej, przy czym jest ona niższa lub równa 200 proc. kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, jeśli osoba ta pobiera rentę rodzinną jako świadczenie wyższe lub która była uprawniona do re-nty socjalnej i której prawo do tej renty ustało w związku z osadzeniem w a-reszcie wskutek tymczasowego aresztowania lub w zakładzie karnym w celu odbycia kary pozbawienia wolności, może zgłosić wniosek o przyznanie renty socjalnej w wysokości 50 proc. kwoty, pod warunkiem, że:- jest osobą samotnie gospodarującą,- nie posiada innego przychodu,- nie ma ustalonego prawa do renty rodzinnej,- jest właścicielem lokalu mieszkalnego (domku jednorodzinnego) albo przysługuje jej spółdzielcze prawo do lokalu lub jest najemcą lokalu mieszkalnego wchodzącego w skład mieszkaniowego zasobu gminy, innych jednostek samorządu terytorialnego albo stanowiącego własność Skarbu Państwa lub państwowych osób prawnych oraz- zobowiąże się pisemnie, że z tej renty będzie dokonywała opłat z tytułu czynszu lub innych należności za lokal mieszkalny (dom), a w lokalu tym nie przebywają inne Rentę socjalną może dostać osoba, która nigdy nie była ubezpieczona w ZUS. Jest to świadczenie wypłacane przez ZUS, ale finansowane przez budżet ci wypłacąRenta socjalna przyznawana jest w stałej wysokości - wynosi 84 proc. kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Renta ta podlega waloryzacji jak inne przypadku, gdy osoba ubiegająca się o rentę socjalną jest jednocześnie uprawniona do renty rodzinnej, której wysokość nie przekracza 200 proc. kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy - przysługuje prawo do obydwu świadczeń. Uwaga!Łączna wysokość renty rodzinnej i renty socjalnej nie może przekraczać 200 proc. kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Jeśli przekracza - obniża się wysokość renty socjalna jest świadczeniem podlegającym opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Mogą z niej być też potrącane inne należności, np. kwoty nienależnie pobranych świadczeń, sumy egzekwowane przez komornika, na zaspokojenie należności, w tym prawo do renty socjalnej może być zawieszone?Może być zawieszone, jeśli osoba uprawniona osiągnęła przychód przekraczający 30 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy ostatnio ogłoszonego przez GUS dla celów emerytalnych. Przychód ten może pochodzić z pracy, różnego typu umów, honorariów, działalności artystycznej. Za przychód uważa się też zasiłki: chorobowy, macierzyński i opiekuńczy oraz wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy, także zasiłek lub świadczenie rehabilitacyjne i rodzinnaPrzysługuje ona członkom rodziny osoby, która w chwili śmierci miała przyznane prawo do renty lub emerytury albo pracowała i spełniała określone warunki przewidziane przepisami ustawy emerytalnej. Należy się:1. dzieciom własnym, przysposobionym, przyjętym na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletniości,2. rodzicom,3. mają prawo do renty rodzinnej do ukończenia 16. roku życia bez żadnych warunków; po ukończeniu 16 lat prawo to przysługuje pod warunkiem kontynuowania nauki w szkole lub na wyższej uczelni - nie dłużej niż do osiągnięcia 25. roku życia, a jeśli dziecko student skończyło 25 lat w styczniu, a studia kończy w czerwcu, renta rodzinna będzie wypłacana do ukończenia studiów. Prawo do renty rodzinnej mają też dzieci bez względu na wiek, jeśli stały się całkowicie niezdolne do pracy przed 16. rokiem życia lub w czasie nauki w szkole do ukończenia 25. roku mają prawo do renty rodzinnej, jeżeli ubezpieczony (emeryt, rencista) bezpośrednio przed śmiercią przyczynił się do ich utrzymania, a ponadto spełniają warunki takie, jak dla wdowy czy wdowca (dotyczące wieku, orzeczenia o niezdolności do pracy lub wychowania małoletnich osób).Prawo do renty ma też wdowa/wdowiec, jeżeli w chwili śmierci małżonka miał 50 lat lub orzeczoną przez lekarza orzecznika ZUS całkowitą lub częściową niezdolność do pracy (wiek uprawniający wdowca do renty rodzinnej od 1 stycznia 1999 r. również wynosi 50 lat). Rentę rodzinną może uzyskać także wdowa lub wdowiec wychowujący dzieci uczące się, ale tylko do czasu ukończenia przez nie 18. roku Prawo do renty rodzinnej ma również rozwiedziony małżonek lub wdowa /wdowiec, który do dnia śmierci męża nie pozostawał z nim we wspólności małżeńskiej, czyli z nim nie zamieszkiwał. Osoba taka ma prawo do renty, jeśli miała w dniu śmierci męża prawo do alimentów z jego strony ustalone wyrokiem lub ugodą wdowa, która w chwili śmierci męża nie miała ukończonych 50 lat i nie była wtedy niezdolna do pracy, ma prawo do renty rodzinnej, jeśli przynajmniej jeden z warunków (wiek lub niezdolność do pracy) spełni do 5 lat od jego śmierci lub od zaprzestania wychowywania dzieci, wnuków itp. uprawnionych do renty przewiduje wypłatę renty rodzinnej również wdowie, która nie spełnia żadnego z warunków wieku lub niezdolności do pracy, ale brakuje jej niezbędnych źródeł utrzymania. W tej sytuacji ma ona prawo do tzw. renty okresowej wypłacanej przez rok od chwili śmierci męża. Jeśli wdowa udowodni, że uczestniczy w szkoleniu, które ma na celu uzyskanie przez nią kwalifikacji do zawodu, wówczas prawo do renty ma nawet przez 2 lata od chwili śmierci męża. Identyczne warunki musi spełniać wdowiec. Renta rodzinna wynosi:- dla jednej osoby - 85 proc. świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu,- dla dwóch osób - 90 proc. świadczenia,- dla trzech i więcej osób - 95 proc. uprawnionym członkom rodziny przysługuje jedna łączna renta rodzinna, która w razie konieczności dzielona jest w równych częściach między kwotyKwoty najniższych gwarantowanych świadczeń rentowych od 1 marca 2009 roku wynoszą:* renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy i renta rodzinna - 675,10 zł* renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy - 519,30 zł* renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy w związku z wypadkiem lub chorobą zawodową i renta rodzinna wypadkowa - 810,12 zł* renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy w związku z wypadkiem lub chorobą zawodową - 623,16 złOwdowiali w najtrudniejszym położeniuBeata Kopczyńska, ZUS - W przypadku, gdy osoba zmarła miała - do dnia śmierci - ustalone prawo do emerytury lub renty, sytuacja jest prosta. Wdowa lub wdowiec mogą uzyskać to świadczenie, o ile oczywiście spełniają warunki wymagane do uzyskania renty rodzinnej. Bardziej skomplikowana jest sytuacja wtedy, gdy osoba zmarła nie miała przyznanej emerytury bądź renty. Wówczas, po złożeniu wniosku o rentę rodzinną, ZUS bada, czy zmarły spełniał warunki do uzyskania jednego z tych świadczeń. Przy ocenie prawa do renty ZUS przyjmuje, że osoba zmarła była całkowicie niezdolna do pracy nawet wtedy, gdy w tzw. dacie śmierci faktycznie była zdolna do pracy. Zatem ustalając, czy zmarły mógłby uzyskać rentę z tytułu niezdolności do pracy, ZUS bada jedynie, czy spełniony został warunek wymaganego stażu ubezpieczeniowego (od jednego roku do pięciu lat, w zależności od daty po-wstania niezdolności do pracy) lub też czy osoba zmarła była zwolniona z obowiązku spełnienia tego wa-runku. Pięcioletni okres składkowy i nieskładkowy wymagany jest od osób, których niezdolność do pracy powstała po ukończeniu 30 lat, przypadał w ciągu ostatniego dziesięciolecia przed dniem zgonu lub przed dniem powstania niezdolności do pracy. Niezdolność do pracy musi powstać w jednym z wymienionych w ustawie emerytalnej okresów składkowych lub nieskładkowych, bądź też nie później, niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów. ZUS bada, czy ewentualnie zachodziły przesłanki do zwolnienia zmarłego z tego warunku.

renta dla osoby w śpiączce